Τι είναι ο φασισμός; Κατανοήστε γιατί εμφανίζεται κατά καιρούς στην παγκόσμια σκηνή

Σύμφωνα με το Dictionary Meanings, η λέξη φασισμός προέρχεται από τα ιταλικά fascio, που σημαίνει «δέσμη» και αναφέρεται σε «συμμαχία» ή «ομοσπονδία» ανθρώπων που έχουν αυταρχική και αντιδημοκρατική πολιτική στάση.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Έγινε παγκοσμίως γνωστός για το ακροδεξιό κίνημα που εμφανίστηκε στην Ιταλία τη δεκαετία του 1910 και ανήλθε στην εξουσία στη χώρα τη δεκαετία του 1920, στην περίοδο της βαθιάς οικονομικής κρίσης μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον φόβο της προόδου του σοσιαλισμού γύρω από ο κόσμος. .

Φασισμός στην Ιταλία (Σχολή Βραζιλίας)

Ο Μπενέδικτος Μουσολίνι στην πορεία για να καταλάβει τη Ρώμη. Εικόνα: Αναπαραγωγή Instagram/historiadelfascismo

Πέρα από τον Μουσολίνι: ο φασισμός ως ιδεολογία

Είναι δύσκολο να βρεθεί ένας ορισμός για τον φασισμό, καθώς το κίνημα παίρνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά από κάθε χώρα ή περιοχή όπου αναδύεται, προσαρμόζεται και δημιουργεί συγκεκριμένους «δημόσιους εχθρούς» σε κάθε κοινωνία.

George Orwell, συγγραφέας διάσημων βιβλίων, μεταξύ των οποίων το «Τι είναι φασισμός και άλλα δοκίμια», αναφέρει ότι «ακόμα και τα μεγάλα φασιστικά κράτη διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ τους ως προς τη δομή και την ιδεολογία». Εμβαθύνοντας σε κείμενα και μελέτες για το θέμα, καταλήξαμε σε έναν πιο επίκαιρο ορισμό:

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο φασισμός είναι ένα μαζικό κοινωνικό κίνημα, εξαιρετικά συντηρητικό συνδεδεμένο με την ακροδεξιά, που πυροδοτεί βαθιές κρίσεις, είτε οικονομικές, είτε πολιτικές είτε κοινωνικές, μέσα σε ένα καπιταλιστικό καθεστώς.

«Ο φασισμός είναι μια από τις πολιτικές δυνάμεις που υπάρχουν στον καπιταλισμό. Αυτό δεν σημαίνει ότι, απαραίτητα, κάθε κρίση του καπιταλισμού θα οδηγεί στον φασισμό, αλλά είναι πάντα μια πιθανότητα», εξηγεί ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Universidade Federal Fluminense. Tatiana Silva Poggi de Figueiredo, με διδακτορική εργασία για τον φασισμό, τον νεοφασισμό και τις εκφράσεις του νεοναζισμού παρούσες στην ακροδεξιά.

Εξηγεί ότι ο φασισμός έχει, στην ουσία του, η «απανθρωποποίηση του άλλουκαι την εξόντωση ανθρώπων, κοινωνικών ομάδων ή τομέων, θεωρείται κατώτερη και μίας χρήσης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Μπορεί να είναι μειονότητες ή ορισμένες κοινωνικές ομάδες που θεωρούνται ως αναλώσιμες ή ανεπιθύμητες. Ο φασισμός απανθρωποποιεί ορισμένους κοινωνικούς τομείς που θεωρούνται ανεπιθύμητοι. Και μετά, από εκεί, χτίζεται μια σχέση στην οποία αυτός ο «άλλος» απειλεί ως «είμαι». Η πρόταση γίνεται τότε να εξαλειφθεί αυτό το άλλο».

Και αυτό το άλλο μπορεί να είναι LGBTQIA+, θρησκείες με βάση την Αφρική, ξένοι ή πρόσφυγες, Εβραίοι, μαύροι ή απλώς οπαδοί διαφορετικής πολιτικο-ιδεολογικής γραμμής από την πλειοψηφία. Σε πολλές χώρες όπου το φασιστικό κύμα αποδείχθηκε ταραχώδες, ο κομμουνισμός ήταν –και εξακολουθεί να είναι– ένας «δημόσιος εχθρός».

Χαρακτηριστικά φασιστικών καθεστώτων ή/και κινημάτων

Εκτίμηση του πατριωτισμού ή του εθνικισμού και υπεράσπιση της εθνικής ασφάλειας
Διώξεις αντιπάλων του καθεστώτος, εξόντωση όσων το απειλούν
Κατηγορώντας ομάδες, εθνότητες, κλάδους, πολίτες ή συγκεκριμένες ιδεολογίες για την κρίση που αντιμετωπίσαμε
Λογοκρισία και έλεγχος των ΜΜΕ.
Συγκέντρωση της εξουσίας, συνήθως στα χέρια ενός μεσσιανικού ηγέτη
Έντονη παρουσία μιλιταρισμού
Χρήση θρησκευτικών εννοιών ή θρησκειών για τον έλεγχο και τη χειραγώγηση της κοινωνίας
Απαξίωση κάθε καλλιτεχνικής μορφής

Φασιστικό κύμα σε όλο τον κόσμο

Σύμφωνα με τον δάσκαλο Tatiana Silva Poggi de Figueiredo, για να καταλάβεις τον φασισμό πρέπει να καταλάβεις ότι είναι μια διαδικασία. «Μπορούμε να παρατηρήσουμε ένα φασιστικό σχέδιο, φασιστικές οργανώσεις, πολιτικές με φασιστική προκατάληψη, φασίστες ηγέτες, πριν έχουμε ένα φασιστικό καθεστώς».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σήμερα, κατά την εκτίμηση των ειδικών, δεν υπάρχουν ουσιαστικά φασιστικά καθεστώτα, αλλά μερικά με φασίστες ηγέτες.

«Έχουμε φασιστικές οργανώσεις, έχουμε πολιτικά σχέδια και κοινωνικά έργα που είναι φασιστικά. Έτσι λειτουργεί η διαδικασία κοινωνικής οικοδόμησης του φασισμού. Αλλά αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι ένα καθεστώς μπορεί καν να μην καρποφορήσει. Ο φασισμός μπορεί να μην έρθει στην εξουσία, αλλά μπορεί να είναι παρών στην κοινωνία», προσθέτει.

Δεύτερος Τατιάνα Πόγκι, υπάρχει μια ισχυρή παγκόσμια τάση προς φασιστικούς λόγους, επί του παρόντος, ενόψει της βαθιάς κοινωνικής κρίσης: «η κουλτούρα του μίσους, το σενάριο της κοινωνικής αδιαφορίας που βαθαίνει σημαντικά σε ένα κοινωνικό πλαίσιο απόγνωσης, έλλειψης προοπτικών… οδηγεί σε φασιστικά κινήματα», λέει ο μελετητής.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Αυτό ανοίγει το δρόμο, πράγματι, για την ανάπτυξη του φασισμού, για την εμφάνιση αυταρχικών ηγετών που θα στοιχηματίσουν στον μετασχηματισμό με τη βία –που αναπτύσσεται–, εύγλωττες, εθνικιστικές, ξενοφοβικές ομιλίες, εν ολίγοις, οι οποίοι θα υπερασπιστούν ορισμένες κοινότητες που είναι σχεδόν μυθοποιημένες και θα αναφέρονται σε ένα μυθοποιημένο παρελθόν, ένα ένδοξο παρελθόν. Αυτό το σενάριο της έντονης κρίσης ανοίγει τον δρόμο για την ενίσχυση των φασιστικών προτάσεων», εξηγεί ο καθηγητής.

Φασιστικά καθεστώτα στο παρελθόν

Η μεταπολεμική περίοδος σημαδεύτηκε από την άνοδο του φασισμού σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Μπορούμε να θυμηθούμε τον Σαλαζαρισμό, στην Πορτογαλία, τον Φρανκισμό, την Ισπανία και άλλους φασιστικά καθεστώτα που εμφανίστηκε στην Κροατία, τη Λιθουανία και την Ουγγαρία, Εδώ στη Λατινική Αμερική η ιστορία λέει για φασιστικά κινήματα, το πιο γνωστό ήταν ο Περονισμός, στην Αργεντινή. Η ιστοσελίδα Παγκόσμια Εκπαίδευση εξηγεί μερικά από αυτά τα καθεστώτα:

Na Γερμανία, ο φασισμός εγκαθιδρύθηκε λίγο μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όπως και στην Ιταλία, και χαρακτηρίστηκε ως αυταρχικό και εξοντωτικό καθεστώς. Επειδή είχε πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και αποκλειστικούς εχθρούς – τους Εβραίους, κυρίως – το καθεστώς εκεί ονομάστηκε Ναζισμός, του οποίου ο κύριος αρχηγός ήταν Αδόλφος Χίτλερ. Κοίτα «Η γλώσσα του Τρίτου Ράιχ» (Παγκόσμια Εκπαίδευση).

Ο φασισμός ήταν επίσης –και είναι ακόμα– παρών στη Βραζιλία. Αλλά αυτό είναι μια ιστορία για άλλη».Curto Νέα να σου το εξηγήσω».