HIESaren birusaren aurkikuntzak 40 urte bete ditu

Birus berriaren "isolamendua" 20ko maiatzaren 1983an jakinarazi zuten Science aldizkari estatubatuarrak argitaratutako artikulu batean.

Aurkikuntzaren egileek —Françoise Barré-Sinoussi, Jean-Claude Chermann eta Luc Montagnier— tonu zuhur bat hartu zuten: birusak «hainbat sindrome patologikotan parte har lezake, HIESa barne», idatzi zuten birologo frantsesek.

HIESaren ikerketa hasi besterik ez zen egin. Gaixotasuna berria zen eta misterio asko adierazten zituen.

"Lau H gaixotasuna"

Lehen abisuak Estatu Batuetatik bi urte lehenago etorri ziren. 1981eko udan, Amerikako gazte homosexualen artean pneumozistosia eta Kaposiren sarkoma bezalako gaixotasun arraroak jakinarazi ziren.

Medikuek galdetu zuten zergatik agertzen ziren osasun ahulean dauden pertsonentzat gordetako infekzio "oportunistak" gizon homosexual gazte eta osasuntsuengan.

Aditu estatubatuarrak "gizon homosexualen eta droga kontsumitzaileen arteko epidemia" bati buruz hitz egin zuten. Gaixotasunak ez zuen izenik eta hedatzen ari zen.

Haitiko biztanleria ere kaltetua izan zen. "Hiru H gaixotasuna" terminoa "homosexualak, heroina kontsumitzaileak eta haitiarrak" aipatzen zituen.

Laster laugarren “H” bat gehituko zen: hemofiliakoak ere, kaltetuak, “lau H gaixotasunaren” erreferentzia aldatu zutenak.

1982ko irailean hasi zen “HIESa” terminoa (hartutako immunoeskasiaren sindromea) erabiltzen.

Erretrobirusaren hipotesia

HIESaren kausa ezezaguna izaten jarraitzen zuen. Batzuk, Roberto Gallo, minbizia eragiten duten birusetan aditu estatubatuar garrantzitsu bat bezala, "erretrobirus" baten bila ari ziren.

Atlantikoan zehar, Parisen, Pasteur Institutuko Luc Montagnier-ek zuzentzen duen onkologia birikoaren laborategia ere ikertzen hasi da.

1983aren hasieran, Willy Rozenbaum Parisko gaixotasun infekziosoen espezialistak HIESaren hasierako fasean zegoen gaixo baten ganglio linfatikoen lagin bat bildu zuen Pitié-Salpêtrière Ospitalean.

Bere lagina urtarrilaren 3an iritsi zen Pasteur Institutuko laborategiko aulkietara. "Lanean hasi nintzen", esan zuen Montagnierrek, 2022an hil zena, "On Virus and Men" liburuan.

Françoise Barré-Sinoussi eta Jean-Claude Chermannekin, Lymphadenopathy Associated Virus delakoaren LAV izeneko retrobirus berri bat detektatu zuen.

"Birusa isolatu genuen, erretrobirusa zela erakutsi genuen, baina oraindik ez geunden ziur HIESaren kausa zenik", esan dio Barré-Sinoussik AFPri.

"Inork ez zuen sinesten"

Aurkikuntza maiatzean Science aldizkarian argitaratu zen eszeptizismoarekin, bereziki Gallori.

Pasteurren taldeak gero eta ziurago zegoen bere LAV hiesaren arduraduna zela. Montagnierrek 1983ko irailean aurkeztu zizkion horren inguruko datuak zenbait adituri, tartean Gallori.

«Urtebetez bagenekien birus egokia genuela (...) baina inork ez zigun sinetsi eta gure argitalpenak baztertu egin ziren», gogoratu du Montaignerrek.

1984ko udaberrian, Gallo-k erretrobirus berri baten aurkikuntza iragartzen zuten artikulu sorta bat aurkeztu zuen, HTLV-3, HIESaren "kausa probable" gisa aurkeztua. Apirilaren 23an, Margaret Heckler Estatu Batuetako Osasun idazkariak ofizialki egin zuen iragarpena Gallorekin batera.

Egun horretan bertan, Gallo-k bere aurkikuntzan oinarritutako HIESaren aurkako proba baterako patente bat aurkeztu zuen AEBetan, eta azkar eman zioten. LAVren aurkikuntzaren ostean Pasteur-ek aurkeztutako antzeko eskaera atzera bota zuten.

Hala ere, Gallo eta Montaigner azkar adostu ziren HTLV-3 eta LAV ziurrenik organismo bera zirela.

Horren froga 1985eko urtarrilean agertu zen. Birus berriari GIB izena eman zioten azkenean, giza immunoeskasiaren birusa, 1986an.

Frantziak eta Estatu Batuek aurkikuntzaren aitatasuna eztabaidatu zuten 1987ra arte, aldebiko akordio baten data, zeinaren arabera Gallo eta Montagnier HIESaren birusaren "aurkitzailekide" deitzen ziren.

Gatazka ez zen ohore zientifikoaren kontua bakarrik, batez ere finantzarioa izan zen, aurkikuntzetatik eratorritako detekzio proben egile eskubideengatik.

Benetako epilogoa 2008an etorriko zen, Medikuntzako Nobel Saria Montagnier eta Barré-Sinoussi frantziarrei GIBaren «aurkikuntzagatik» eman zietenean.

Irakurri ere:

ITS-ekin kutsatutako gazteen hazkundeak preserbatiboaren erabilerari buruz kontzientziatzen du

Gazteak dira Sexu Transmisiozko Infekzioek (ITS) gehien kaltetzen dituzten brasildarrak. Hala erakusten dute Osasun Ministerioak gaiari buruz egindako ikerketa berriek. Arrazoi nagusietako bat belaunaldi gazteen artean preserbatiboaren erabilera gutxitzea da. Zergatik da hain arduragabe adin-talde hau bere osasunarekin? Zatoz eta ulertu.

* Artikulu honen testua, neurri batean, adimen artifizialeko tresnek sortu dute, azken belaunaldiko hizkuntza ereduek testuak prestatzen, berrikusten, itzultzen eta laburtzen laguntzen dutenak. Testu-sarrerak sortu ditu Curto Azken edukia hobetzeko AI tresnen albisteak eta erantzunak erabili ziren.
Garrantzitsua da azpimarratzea AI tresnak tresnak besterik ez direla eta argitaratutako edukiaren azken erantzukizuna Curto Berriak. Tresna hauek arduraz eta etikoki erabiliz, gure helburua komunikazio aukerak zabaltzea eta kalitatezko informaziorako sarbidea demokratizatzea da. 🤖