Atzerritarrak Sudanetik ihesi: zer gertatzen ari da Afrikako herrialdean?

10 eguneko tiroketa bizien ostean, nazioarteko potentziek bi aldeekin negoziatzea lortu zuten langile diplomatikoak eta beste nazionalitateetako herritarrak herrialdetik ateratzea, atzerriko exodoa eraginez.

"Aukera txiki bat aprobetxatu dugu", esan du Britainia Handiko Gobernuko bozeramaile batek. Apirilaren 15etik, liskarrak hasi ziren egunetik, "Khartum-en borroka biziekin eta aireportu nagusia ixtearekin", "ezinezkoa" zen erretiratze handiagoa, gaineratu du iturriak.

Europar Batasuneko (EB) 1.000 herritar baino gehiago ebakuatu zituzten herrialdetik. Espainiak 100 lagunen irteera iragarri zuen, espainiarrak eta latinoamerikarrak barne. Estatu Batuetako Gobernuak langileak kendu zituen zerbitzu diplomatikotik, gutxienez 100 pertsona, helikopteroetan.

Txinak –Sudanen merkataritza-kidea– lehen herritar kontingentea Afrikako herrialdetik atera zuen, hainbat herrialde arabiar ehunka pertsonaren irteera iragarri zuten bezala.

Autobusez bidaiatu duen libanoar batek AFPri esan dionez, "alkandora eta pijamarekin" ateratzea lortu zuen. "Sudanen 17 urte igaro ondoren geratu zen guztia izan zen", deitoratu du. Khartumen, “setio egoeran geunden”, dio.

Setio egoera

Hiriburuko bost milioi biztanle baino gehiagok hainbat egun daramatzate ur edo argindar zerbitzurik. Eta janaria ere eskasa da. Nazio Batuen Erakundeak berehalako su-etena eskatzen du, entitate humanitarioak gerraren erdian harrapatutako zibilengana irits daitezen.

Guterresek "Kontseiluko kide guztiei presioa egiteko eskatu die alderdiei indarkeria amaitzeko, ordena berrezartzeko eta trantsizio demokratikoaren bidera itzultzeko", gatazka inguruko beste eskualdeetara zabaltzeko mehatxupean.

Uler ezazu zer gertatzen den Sudanen

Afrikako ipar-ekialdeko 45 milioi biztanleko indarkeriak apirilaren 15ean lehertu ziren jeneralaren armadaren artean. Abdel Fatah al Burhan – 2021ean estatu kolpe baten ostean boterea hartu zuena– eta bere arerio handia, jenerala Mohamed Hamdan Daglo, Laguntza Azkarreko Indar Indar (FAR) osatzen duten paramilitarren buruzagia.

Burhanek eta Daglok elkarrekin Omar al Bashir diktadorea bota zuten, 2019an amaitutako hiru hamarkadetako diktaduraren aurkako protesta handien ostean.

Herri protestak eta sarraski bat izan ziren 100 hildako inguru Khartumen. Nazioarteko presioarekin, boterea hartu zuen militarrak promezibilek eta indar armatuetako kideek osatutako trantsizio gobernua zuten.

Trantsizio gobernu honek nazioarteko komunitateak lagundu zuen. Hala ere, ezin izan zuen aurrera egin, bi taldeek inoiz ez zutelako elkar ulertu.

2021ean herrialdea gobernatzen zuen kontseilua desegin zen, eta diktadura militar berria ezarri zen bertan.

Eta zer gertatzen da orain?

Daglok uste zuen estatu kolpea "akatsa" izan zela, ez zuelako aldaketarik sortu, Bashir erregimen ohiaren aztarnak goi karguetan mantenduz.

Bi aldeek ehunka preso askatzeko kartzelen aurkako erasoei buruzko salaketak trukatzen dituzte, baita etxe eta lantegien lapurretak ere.

Gatazkarik odoltsuena lehertu zen, duela gutxi, egungo gobernuak FAR Armada ofizialean integratzen saiatu zenean, Sudanen demokrazia berrezartzeko oinarrizko baldintza.

Eta nor da arduraduna?

Egun liskarren ostean, zaila da jakitea nork kontrolatzen duen hiriburuko zein zati. Satelite bidezko irudiek kalteen norainokoa erakusten dute, armadako Estatu Nagusiaren egoitzaren barrutik ikusten da.

«Momentuz ez dirudi alderdirik irabazten ari dela eta, borrokaren intentsitatea kontuan hartuta, gauzak okerrera egin dezakete bi jeneralak negoziazio mahaian eseri baino lehen», ohartarazi du Clément Deshayesek, Paris 1 Unibertsitateko.

Atzerritarrik gabe, sudanarrak beren kabuz geratzen dira.

"Atzerritarrak ihes egiten duten heinean, indarkeriaren eragina Sudango egoera humanitario larri batean larriagotu egiten da", ohartarazi du NBEk. Su gurutzatuaren artean, Nazio Batuen agentziek eta beste erakunde humanitario batzuek herrialdeko jarduerak eten zituzten.

Bost laguntzaile –horietatik lau NBEkoak– hil dira, eta, medikuen sindikatuaren arabera, ospitaleen ia %75 zerbitzutik kanpo daude.

Khartumeko bost milioi biztanleek pentsamendu bakarra dute: hiria abandonatzea, kaosaren eszenatokia.

(NBEren eta AFPren informazioarekin)

Irakurri ere:

Ukrainatik azkena: Wagner taldearen sortzaileak preso gehiago ez hartzeko agindua eman du, "hiltzeko" baizik

Yevgeny Prigozhin Errusiako Wagner talde paramilitaren sortzaileak esan zuen Ukraina ekialdeko Bakhmut hirian borrokan ari diren bere tropek ez dituztela ukrainar presoak hartuko, baina hil egingo dituztela.

Albisteak jaso eta newsletter-ren s Curto Egilearen albistea Telegrama e WhatsApp.