GAUR DA AMAZON EGUNA
O Amazon Eguna irailaren 5ean ospatzen da eta bere helburu nagusia da jendea kontzientziatzea munduko baso tropikal handienaren garrantziaz, zeinen biodibertsitatea planeta osoko bizitzarekin lotuta dagoen eta etengabeko erasoak jasan dituena. Data hau D. Pedro II.ak 1850ean Amazonasko Probintzia (gaur egun Amazonas Estatua) sortu izanaren omenezko modu gisa aukeratu zen.
PUBLIZITATEA
Desgobernua
IPAMeko zuzendariak basoa itotzen duen gaitzaren diagnostiko oso argia egiten du. “Amazonak inpunitate sentsazio handia duen gobernantza falta prozesu bat bizitzen ari da, eta horrek legeak ez betetzea eta herri-lurren okupazio indiskriminatua eragiten du”, dio Ane Alencar-ek.
“Honen emaitza: Amazoniako bioman deforestatutako guztiaren erdia pasatxo (% 51 inguru) lur publikoetan gertatu da.", dio.
O Amazoneko Ingurumen Ikerketa Institutua (IPAM) 1995az geroztik Amazonen garapen jasangarriaren alde lan egiten duen erakunde zientifiko, gobernuz kanpoko, alderdirik gabeko eta irabazi asmorik gabeko erakundea da. Haren helburua 2035erako Amazoniako garapen tropikalaren eredua finkatzea da, ezagutzaren ekoizpenaren, tokiko ekimenen ezarpenaren eta politika publikoetan eraginaren bitartez, garapen ekonomikoan, gizarte-berdintasunean eta ingurumena zaintzean eragina izateko.. (IPAM)
PUBLIZITATEA
«Lur publikoak legez kanpo okupatzen dituzten koadrilak harrapatu behar ditugu. Gaur egun arrisku gutxiko inbertsioa izan da, ez baitute inolako errepresaliarik jasaten. Negozio mota honek zuraren industriarekin, urre erauzketarekin, droga-trafikoarekin duen lotura identifikatu behar dugu, gaur egun elkarri lotuta daudela eta Amazoniako baso-soiltze fronteetan jarduten dutenak (Amazonasko hegoaldean, Paráko hego-mendebaldean, Acre, iparraldean). Rondônia eta Mato Grossoko ipar-mendebaldea).»
Entzun behean Anek Amazoniako gobernu faltari eta ekintza kriminalei buruz dioena:
Deforestazio errekorra espero zen eta ez zen handiagoa izan La Nina
Suteen gorakada –aurten abuztuan errekorra izan zuena– jadanik espero zuen IPANek “bi faktore nagusiengatik: baso-soiltze handia (erregai erregai asko uzten duena) eta jendeak su gehiago erabiltzen duelako. larreak kudeatzea, eta horrek suteen eta agerraldien kopurua areagotzen du”, azaldu du zuzendariak. «Hauteskunde aurreko aldiak ere laguntzen du bai deforestazioan, bai suteen kudeaketan», dio Anek.
PUBLIZITATEA
“Pozten naiz, iaz eta aurten, Amazonia La Niña klima-fenomenoaren eraginpean dago –eskualdera hezetasuna ekartzen duena– eskualde batzuetan urtaro lehorra atzeratuz, eta horrek suteak murriztu ditu.”, azaldu du Ane Alencar-ek.
Nola eragiten dio La Niña fenomenoak Brasilgo klimari?
Ozeano Bareko uren hozte anormala adierazten du, haize alisioen indarra handitzearen ondorioz (aire bero eta heze masen desplazamendua Lurraren ekuatore eremuetako presio atmosferiko baxuko guneetara). Brasilen, fenomeno hori dela eta, euri ugariagoak egiten dira Amazonian, ibaien emaria eta uholdeak areagotuz. Ipar-ekialdean, horrek prezipitazio handiagoa ere esan nahi du. Hegoaldean, tenperaturak gora egiten du eta lehorteak ugaritzen dira. Hego-ekialdean eta erdi-mendebaldean, ondorioak ezustekoak dira. (BBC Brasil)
IPANeko zuzendariaren esanetan, aurten 2019ko klima-egoerari –beroagoa eta lehorragoa– aurre egin izan bagenio “abuztuan ikusi genuena baino su gehiago izango genuke, zalantzarik gabe, eta errekor handiagoa hautsiko genuke”.
IPAMek defendatzen duena AAmazon?
IPAM hirugarren sektoreko ikerketa erakunde independente bat da, eta bere helburu nagusia Amazon bat izatea da ingurumen aldetik osasuntsua, ekonomikoki oparoa eta sozialki bidezkoa.
PUBLIZITATEA
Entzun behean adituak dioena:
«Ez dugu Amazonia kupula batean nahi. Garapena gertatzea nahi dugu, baina horrek herri eta komunitate tradizionalen eskubideak eta bizi-kalitatea kontuan hartzen ditu, baita ekosistemenak ere».
Ane Alencarren esanetan, IPAMek arazo nagusiak identifikatzen ditu –baso-soiltzea, suteak–, eta horiek konpontzeko bide posibleak adierazi nahi ditu. Gaur egun arazo nagusia baso-soiltzea da.
“Gaur egun larrialdi klimatikoa duen mundu batean gaude eta denok egin behar dugu zerbait. Brasilen, deforestazioa murriztu behar dugu».
PUBLIZITATEA
Amazon Eguna
«Amazoniako ondarea da brasildarrentzat eta munduarentzat. Amazoniako basoak klima-erregulazio-eginkizun garrantzitsua betetzen du, egunean tona ur birziklatzen baititu -zuhaitzen ebapotranspirazioaren bidez- eta karbono-tona gordetzen du, atmosferan egongo litzatekeena laguntzen. are gehiago berotu planeta”, indartu du Ane Alencar-ek.
Adituak ohartarazi du: zutik dagoen Amazonas espezie asko bizi dira –batzuk oraindik ezezagunak–, gizateriarentzako potentzial ekonomiko eta farmakologiko garrantzitsua izan dezaketenak.
«Amazonia kulturen sehaska da, milaka urte behar izan zituen bere burua dagoen bezala finkatzeko eta, azken 30 urteotan, asko suntsitu dugu. Suntsipen azkarreko bide horretan jarraitzen badugu –eskualdearen %80 oraindik zutik egon arren– ondare ezezagun batekin amaituko dugu eta prezioa ordainduko dugu».
Egungo suntsipen-tasak jarraitzen badu, gizateria guztiak ordainduko du prezioa.
Entzun ikerlariaren alerta:
"Gertzen den galdera hau da: Gaur egun, ondare hori galtzen al dugu? Eta nori ateratzen zaio onura?"
«Lur hartzaileak dira, hori bereizi gabe egiten ari diren pertsonak, diru erraza lortzeko, arriskua oso txikia delako. Lur publikoetan gertatu den baso-soilketaren %51az soilik ari gara. Komunez ere ez naiz ari. Jendeak baso bat berreskuratzea zenbat kostatzen den jakingo balu, ez luke baso soiltzeaz pentsatuko”, ondorioztatu du Anek.
Irakurri ere:
(🚥): erregistroa eta/edo sinadura eska dezake
(🇬🇧): edukia ingelesez
(*): beste hizkuntza batzuetako edukiak itzultzen ditu Google Itzultzaile bat
