Berotze globalaren aurkako borroka jokoan Brasilgo presidentetzarako hauteskundeetan

Irudiak Jair Bolsonaro presidentearen gobernua markatuko du: São Paulon arratsalde erdian ilunduta dagoen zerua, Amazoniako suteek eragindako ke lodiaren ondorioz.

19ko abuztuaren 2019an izan zen, Bolsonaro boterera iritsi eta bederatzi hilabete eskasera. Hodei beltzak milaka kilometro egiten dituen irudiek mundu mailako haserrea piztu dute planetako oihan handienaren suntsipen bizkortuagatik.

Hiru urte geroago, presidentea berriro hauteskundeetara aurkeztuko da, ekologistek negargarritzat jotako ingurumen gaiei buruzko errekor batekin.

Armadako kapitain ohiaren agintaldian, Lege Amazoniako urteko batez besteko deforestazioa –batez ere zuhaitzak mozteak eragindakoa laboreei eta abeltzaintzari lekua egiteko– % 75 hazi zen aurreko hamarkadarekin alderatuta.

Legezko Amazonek 15 urteko deforestaziorik handiena izan du, haragiaren kontsumoa murriztea klima kolapsoa saihesteko eta +

Hauek dira aipagarrienak Curto Berdea asteazken honetan (17): Amazoniako “baso-soiltze egutegia” deiturikoa suntsipen-erregistro negatibo batekin itxi da: 10.781 km² baso moztu dira; Britainiar adituak uste du haragiaren kontsumoa murrizteak klimaren matxura saihesten lagun dezakeela eta hauteskundeetan ingurumen-gezurrak erasotzen dituzten bideo sorta saihesten.

Uztailean deforestatutako Amazon São Paulo hiriaren parekoa dela dio INPEk

Datu berriek erakusten dute uztailean Amazoniako baso-soilketak 1.487 km²-ra iritsi zirela, São Paulo hiriaren (1.521 km²) pareko azalera bat. Lege Amazoniak 8,6eko abuztua eta 2021ko uztaila bitartean 2022 km²-ko bioma eraitsi zituen.

Amazonia gobernantza eta suntsiketa eza jasaten ari da, eta gizateria osoak ordaindu dezake, institutuak dioenez.

Ane Alencar Amazoneko Ingurumen Ikerketa Institutuko (IPAM) Zientzia zuzendariak legeak ez betetzea eta herri-lurren okupazio indiskriminatua salatzen du, eskualdean diharduten taldeei eusteko gobernuaren kontrol faltaz gain. "Eremu hauetan aginte talka bat egon behar da gobernu federalak eta estatuko gobernuek lurraldearen kontrola dutela erakusteko".

Iaz, ingurumena zaintzeko erakunde publikoei eskainitako aurrekontua % 71 murriztu zen 2014arekin alderatuta, orduan gorenera iritsi baitzen, Rio de Janeiroko Unibertsitate Federalak eta Instituto Socioambiental GKEak egindako ikerketa baten arabera.

Bolsonarok bere ingurumen-politikei aurre egiten zioten langileak kaleratu zituen, nazioarteko buruzagiak kritikatu zituen "gure Amazonia"ri buruzko hitzaldi abertzaleekin eta nekazaritza eta meatzaritza jardueren laguntza mantentzea leporatu zioten, basoa zutik mantentzearen kaltetan, babestutako eremuetan barne, hala nola indigenen erreserbak.

Zientzialari eta ekologistek, igandean (2) hauteskunde polarizatuek, Bolsonarok (PL) Luiz Inácio Lula da Silva (PT) presidente ohiari aurre egiten dion boto-asmoko inkestetan faboritoa, ondorio izugarriak izan ditzake planetarentzat.

"Brasilgo historiako hauteskunde garrantzitsuenak dira", dio Marcio Astrini, Observatório do Clima talde ekologisten sareko idazkari exekutiboak.

«Oso erabaki erradikala da hauteskunde hauetan hartuko duguna. Guk aukeratuko dugu Amazoniak bizitzen jarraitzen duen edo heriotza-zigorra egongo den Bolsonaroren hautaketarekin».

Bolsonaro, alearen kontra 

Ingurumen gaiek interes gutxi piztu dute kanpainan 30 milioi pertsona gose diren herrialdeko arazo sozioekonomikoekin alderatuta.

Baina kontrako borrokaren erdian berotze globala, gaiak interesa pizten du Brasilgo mugetatik haratago.

Scott Denning-ek, Coloradoko Unibertsitateko klima-aldaketan aditu estatubatuarrak, aitortu du ez duela Brasilgo politikarik jarraitzen, baina esan du arretaz jarraituko duela Amazonarekin gertatuko dena, bere lurraldearen %60 Brasilen baitu.

Ikerketek diote basoa, duela gutxi arte karbono isurketa gero eta handiagoa xurgatzen laguntzen zuena, xurgatzen duena baino gehiago igortzen hasi dela.

Nola eragiten dio Amazoniako baso-soiltzeak klima-aldaketari?

Planetako basoek karbonoa xurgatzean bete duten papera funtsezko faktorea izan da klima-aldaketa azkarragoak saihesteko. Zentzu horretan, Amazoniak –munduko baso tropikal handiena– funtsezko eginkizuna du. O Curto azaltzen du zergatik den Amazonia baso-soiltze ugaritik babestea bizirauteko kontua.

Eta Amazoniako isuri horiek bikoiztu egin ziren Bolsonaroren lehen bi urteetan karguan, planetako erregai fosilen isurien %5aren baliokidea izan arte.

“Beste lau urte horrelakoak eta CO2 asko izango da. Amazonia karbonozko belaki bizidun izugarria da. Baina orain zuhaitzak birsor ditzaketen baino azkarrago mozten eta erretzen ari gara», azaldu du Denningek.

"Munduko gainerako herrialdeak erregai fosilen isurketak murrizteko borrokan ari dira eta Bolsonaro kontrako norabidean doa".

Zer esan zuen Bolsonarok ingurumenari buruz NBEren Batzar Nagusian?

Astearte honetan (20) New Yorken Nazio Batuen Erakundearen (NBE) Batzar Nagusiaren irekieran egindako hitzaldian, Jair Bolsonaro presidenteak ingurumenari eta Brasilgo nekazaritzako negozioari buruz hitz egin zuen. Instituzioek, Amnesty International esaterako, eta informazioa egiaztatzen duten kazetariek gezurra nabarmentzen dute Bolsonaroren adierazpenetan Amazoniako baso soiltzeari buruz. Gaia nekazaritzako negozioa denean, defendatzaileak eta kritikariak agertzen dira sare sozialetan gaia eztabaidatzen.

Lulari kritika 

Adierazpen batean, Bolsonaroren kanpainak presidentearen ondarea defendatu du, "ingurumenaren babesa orekatuz guztientzako hazkunde ekonomiko bidezko eta jasangarriarekin eta onura sozialekin".

Baina Lula ere kritikatu dute ingurumen-erregistroagatik, bereziki Belo Monte zentral hidroelektriko erraldoia Amazonian eraikitzeko erabakia.

Gobernuan izan zuen lehen urtea, 2003, bigarren okerrena izan zen deforestazioari dagokionez, 27.772 kilometro koadro zuhaitz moztu baitzituzten Amazonian —13.038ean Bolsonaroren gobernuan izandako 2 km2021-ren bikoitza—.

Hala ere, Lula gobernuak gerora % 75 murriztu zuen baso-soilketa errekorren mailaraino.

Duela bi aste, presidente ohiak 2008an bere gobernua utzi zuen Marina Silvaren ingurumen ministro ohiaren funtsezko laguntza lortu zuen, Amazoniako politikak desenkantatuta.

2018an Marinaren arrakastarik gabeko hautagaitzan lan egin zuen Claudio Angelo ekologistak dio ingurumen gaiak ez direla lehentasuna Lularentzat.

Baina ekintzaileak ziur daude ezin dela Bolsonaro baino okerragoa izan.

«Lulak ez du agenda hori bihotzean, baina ez da ergela. Badaki Brasilek behar duela, presidente gisa behar duela, nazioarteko sinesgarritasuna berreskuratzea, inbertsioak erakartzea. Eta horrek ingurumenaren kudeaketa arduratsua dakar”, dio Angelok.

Sindikatu-buru ohia promeBrasilek Parisko Akordioan adostutako berotegi-efektuko gasen isurketak murrizteko helburuak areagotzea, basoa babesteko nazioarteko finantzaziorako Amazon Funtsa berraktibatzea eta baso-soiltzeari aurre egiteko «gutxienik gabe».

Agro ez al da hain popa? Lulak ingurumenari buruz esandakoa

Ostegun gauean (25), Lulak –PT Errepublikako presidente izateko hautagaiak– William Bonnerrek eta Renata Vasconcellosek Jornal Nacional-en egindako serieko hirugarren elkarrizketan parte hartu zuen. Ba al dakizu zer esan zuen ingurumenari buruz? O Curto Berriak esaten dizu.

(Nirekin AFP)

Irakurri ere:

Paperean bakarrik? Ezagutu presidentetzarako hautagaien ingurumenari buruzko planak

Boto asmoen inkestetan ondoen kokatutako lau hautagaiek behin eta berriz esaten dute euren «gertaeren kudeaketaren» lehentasunetako bat legez kanpoko deforestazioaren eta Brasilgo biomak erretzearen aurkako borroka izango zela. Baina zer diote zure gobernu planek? O Curto Albisteak aipagarritasun batzuk bereizi zituen.

gidatuko Curto 2022 hauteskundeak

Zeintzuk dira presidente izateko hautagaiak? Nola funtzionatzen du e-Título? Eraman al dezaket nire mugikorra botoa ematera? Hemen, Curto Albisteak 2022ko hauteskundeei buruz jakin behar duzun guztia biltzen du.