🌊 Biodibertsitatearen hilerria
Azken asteotan Europan izan diren bero-bolada biziek Mediterraneo itsasoko tenperatura udako batez bestekoaren gainetik 5°C arte igotzea eragin dute.
PUBLIZITATEA
Turistentzako erakargarri izan daitekeena –30°C inguruko uretan igeri egiteaz gozatzen dutena– tenperatura hotzetara migratu ezin duten itsas espezieentzako amesgaiztoa da.
Mediterraneoa itsaso itxia da –planetako ozeanoen %1 baino gutxiagori dagokio–, baina munduko itsas faunaren %7,5 inguru bizi da eta Atlantikoarekin soilik Gibraltarko itsasartearen bidez du kontaktua, eta horrek bere prozesua errazten du. berokuntza.
RFIri egindako elkarrizketa batean, Joaquim Garrabouk –Bartzelonako Itsas Zientzien Institutuko ikertzaileak– adierazi zuen «Mediterraneoko olatuen azpian gertatzen ari dena ez da oraindik ezagutzen, edo gutxi ezagutzen, baina fenomeno oso larriak gertatzen ari dira. Ikusiko ez genituzkeela uste nuen prozesuen lekuko ari gara, bertako espezieen desagertze prozesuak”.. (RFI)
PUBLIZITATEA
Garrabou ikerketaren egileetako bat da, aldizkarian uztailean argitaratua Aldaketa Globalaren Biologia (????????), non adierazten du –bere ezaugarri fisikoengatik– Mediterraneo itsasoa klima-aldaketaren ondorioen aurrean puntu ahulenetako bat dela, eta bere klima-baldintzek 2015eko Parisko Akordioan ezarritako mugak gainditu dituztela.
Curto komisarioa:
- Klima aldaketa Mediterraneoan (NBEren Albisteak*)
- Mediterraneoa berotzen ari den itsasorik azkarrena bihurtzen ari da, itsas eta giza bizitzan aldaketa atzeraezinak dituena (WWF*)
⚖️ Krisi klimatikoa epaiketan
Portugalgo gazte talde batek bere kasua izango du –Europako 32 herrialderen aurka bultzatuta, eta bertan euren klima-politiken eraginkortasunik eza eztabaidatzen da–. Giza Eskubideen Europako Auzitegian (ECtHR). (Guardian*)
5 urteko itxaronaldiaren ostean, gazteek 2017tik urtero Portugalen izan diren baso-suteak ondorio zuzenak direla esango dute. berotze globala.
PUBLIZITATEA
Sute horien osasun-arriskua salatu dute auzi-jartzaileek, eta loaren nahasmenduak, alergiak eta arnas-arazoak izan dituztela diote, eguraldi beroarekin areagotu egiten direlarik.
Gainera, klima-aldaketak neguan ekaitz oso gogorrak eragin dituela diote, eta horrek euren etxea –Lisboako itsasotik gertu dago– arriskuan jartzen du.
Haien auzia datozen hilabeteetan GEBren aurrean entzungo diren beste auzi klimatiko batzuekin bat egiten du, eta arrakasta izanez gero, gobernuak legez derrigortuta egongo lirateke, besteak beste, isurketen murrizketak handitzera.
PUBLIZITATEA
🌳 Berotze globalaren eragina Ameriketako basoetan
Ipar eta Hego Amerikako zuhaitzen osasuna aztertu zuten ikerketa-sail batek frogatu zuen berotze globala, lurzoruetan, haizeetan eta erabilgarri dauden mantenugaien aldaketekin batera, basoen osaera azkar aldatzen ari da, askoz erresistenteak eta gaixotasunak izateko joera txikiagoak bihurtuz.
Roman Dial, Alaska Pacific Unibertsitateko biologoa, azaldu du baso-eremu asko gaur egun suteak jasan ditzakeela eta berotegi-efektuko gas gehiago isurtzea eragiten dutela.. (The Guardian*)
"Gizakiak pospolo bat piztuko balu bezala da eta orain horren emaitza ikusten ari gara", esan du Dialek.
PUBLIZITATEA
Roman Dial-ek eta beste ikertzaile batzuek nabaritutako aldaketen artean Alaska iparraldeko izei zurien adabaki bat dago —milurtekotan halako zuhaitzik izan ez duen eremua—.
Em aldizkarian argitaratutako artikulua Nature, zientzialariek kalkulatzen dutenez, izeiak Alaska ipar-mendebaldetik Alaska iparraldera 4 kilometro inguruko abiaduran doazela hamarkada bakoitzeko, tenperatura berotzeak lagunduta eta eskualdeko itsas izotza gutxitzearen eraginez.
Klimaren krisiaren eragina Amazonian ere sumatzen da. Beste ikerketa batzuek aurkitu dute basoko lurzoruetan fosfororik ez egoteak "ondorio garrantzitsuak" izan ditzakeela berotze globalerako moldagarritasunari dagokionez.. (Nature*)
🌱 Deforestazioa lurralde indigenen barruan
Amazoneko Gizakiaren eta Ingurumenaren Institutuak (Imazon) ikerketa bat kaleratu zuen indigenen lurretan deforestazioa mapatu zuen.
Baso-soiltzeak eragindako presioaren ondorioz gehien ageri diren 10 lur indigenetatik 5 Pará estatuan daude.
Inkestak erakusten du Apyterewa lurralde indigena, Pará, izan dela deforestazioaren presio handiena aurtengo bigarren hiruhilekoan, apirila eta ekaina bitartean.
São Félix do Xingu udalerrian kokatua eta Parakanã herriaren bizilekua, Apyterewa jadanik 2021ean Amazoniako lur indigenen deforestatuena zen. Aurten, lurrak harrapatzen dituztenen inbasio berriak erregistratu dira eremuan. Polizia Federalaren arabera, inbaditzaileek behi-taldeak ere utzi zituzten indigenen lurretan. (amazonak)
«Ekainean bakarrik, Apyterewa TIk Amazoniako lurralde indigenetan gertatutako baso-soiltze guztien %52 izan zuen. 14 km² zen, hau da, 1.400 futbol-zelai dagozkio”, azaldu du Larissa Amorim Imazoneko ikertzaileak.
Deia "Babestutako eremuetan baso-soiltzearen mehatxua eta presioa", ikerketa hiru hilean behin argitaratzen du institutuak.
Gaiari dagokionez, Parako gobernuak indigenen lurren ikuskapena gobernu federalaren ardura dela adierazi zuen. Ingurumen Ministerioak, berriz, adierazi du 26,8 eta 2019 artean 2021 eta 150 artean baso-soiltzea % XNUMX murriztu dela eta lurralde horietan ikuskatzeko aurrekontua beste % XNUMX hazi dela azken hiru urteetan.. (G1)
Curto Berdea ingurumenari, jasangarritasunari eta gure biziraupenarekin eta planetarekin lotutako beste gai batzuei buruz jakin behar duzunaren eguneroko laburpena da.
Argazki aipagarria: Erreprodukzioa/Pixabay
(🚥): erregistroa eta/edo sinadura eska dezake
(🇬🇧): edukia ingelesez
(*): beste hizkuntza batzuetako edukiak itzultzen ditu Google Itzultzaile bat
