Ինչ կասեք քնելու մասին: Օրական 30 րոպեն բարելավում է հիշողությունը և արտադրողականությունը

Քունը գիշերից դուրս քնի ժամանակաշրջան է, որը ժամերով քնելու ճիշտ ժամանակն է, և տարբերվում է անկառավարելի և չմտածված քնի դրվագից:

ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Այս ցերեկային քնի հնարավոր օգուտները բացահայտելու համար հետազոտողները գնահատել են ցերեկային քունը 32 մեծահասակների մեջ ովքեր սովորական չափաբաժնի գիշերային քնից հետո ենթարկվել են չորս փորձարարական պայմանների՝ արթնություն և 10, 30 կամ 60 րոպե տևողությամբ ցերեկային քուն տարբեր օրերին:

Գիտնականները համեմատել են քնելու ժամանակը՝ օգտագործելով պոլիսոմնոգրաֆիա (քննություն, որն իրականացվում է քնի ֆիզիոլոգիական փոփոխականները չափելու համար)՝ հստակ իմանալու համար, թե որքան ժամանակ պետք է հատկացվի որակյալ քնելու համար:

Կամավորների տրամադրությունը, օբյեկտիվ քնկոտությունը և ճանաչողական կատարումը չափվել են 5 րոպե ընդմիջումներով՝ քնից արթնանալուց 30, 60 և 240 րոպե հետո՝ գնահատելու այս քնելու հնարավոր օգտակար ազդեցությունը: Հետազոտողները նաև վերլուծել են այս րոպեների քնի ազդեցությունը մասնակիցների հիշողության կոդավորման վրա:

ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Հետազոտության համաձայն՝ քնելու համար մասնակիցներից պահանջվել է 10-ից 15 րոպե: Եվ արդյունքները ցույց են տալիս, որ արթնության համեմատությամբ, քնի բոլոր տևողությունները հստակ օգուտներ են ունեցել տրամադրության և զգոնության բարելավման գործում (ամենակարճից՝ 10 րոպեից մինչև ամենաերկարը՝ 60 րոպե): Այնուամենայնիվ, միայն 30 րոպեանոց ցերեկային քունն անմիջական օգուտ է ունեցել հիշողության կոդավորման վրա, ինչը ցույց է տալիս, որ առնվազն կես ժամ քուն է անհրաժեշտ հիշողությունը բարելավելու համար:

Հասկանալով քունը

Օրվա ընթացքում քնելու կարևորությունը հասկանալու համար անհրաժեշտ է իմանալ այն ֆիզիոլոգիական մեխանիզմները, որոնք ստիպում են մեզ գիշերը քնել: Ըստ Իսրայելիտա Ալբերտ Էյնշտեյնի հիվանդանոցի քնի բժշկության մասնագետ, նյարդաբան Լետիսիա Ազեվեդո Սոստերի, քունը մարմնում մի քանի գործառույթ ունի, սակայն հիմնական գործառույթն այն է, որ մեր մարմինը վերականգնի օրվա ընթացքում ծախսած էներգիան:

«Մենք արտաքինից ոչ մի տեղից էներգիա չենք վերցնում, մենք այն արտադրում ենք։ Մենք արթնանում ենք էներգիայով լի ու օգտագործում այդ էներգիան ողջ օրվա ընթացքում։ Երբ դա տեղի է ունենում, էներգիայի մոլեկուլները [կոչվում են ATP] քայքայվում են և կուտակվում մարմնում: Քնի ֆունկցիան հենց այս մոլեկուլները նորից միավորելն ու «սոսնձելն» է, որպեսզի մենք նորից էներգիա ունենանք»,- պարզաբանեց նյարդաբանը՝ շեշտելով, որ դա այսպես կոչված հոմեոստատիկ պրոցես է։

ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Բայց մենք քնում ենք ոչ միայն էներգիայի ծախսերի պատճառով: Մենք նաև քնում ենք նյութափոխանակության գործընթացի պատճառով, որը կոչվում է ցիրկադային ժամացույց, որը նպաստում է օրգանիզմի համաժամացմանը՝ կապված շրջակա միջավայրի լույսի և մութի հետ (արթուն և քուն): Երրորդ մեխանիզմը, որը ստիպում է մեզ քնել, վարքագծային է:

«Մենք գիշերը քնում ենք, քանի որ կա հոմեոստատիկ գործընթացի բարենպաստություն [որը հոգնածություն է էներգիայի ծախսումից հետո] նյութափոխանակության պահի հետ [մեր մարմինը պատրաստվում է քնել մթության մեջ]: Համատեղելով այս երկու մեխանիզմները, գումարած մեր վարքագիծը, մենք կարողանում ենք քնել և մնալ քնած»,- բացատրեց Լետիցիան:

Սակայն կարող է պատահել, որ մենք այնքան էլ լավ չհանդուրժենք հոգնածության կուտակումը օրվա ընթացքում և, հետևաբար, պետք է օրվա կեսին քնել՝ հոգնածությունը վերականգնելու այս գործընթացը մի փոքր շուտ իրականացնելու համար։ «Այդպես է պատահում, օրինակ, տարեց մարդկանց հետ, ովքեր օրվա ընթացքում ավելի շատ են քնում, քանի որ ավելի հեշտ են հոգնած զգում»,- ասաց նյարդաբանը։

ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Աղբյուր՝ Էյնշտեյն գործակալություն